W dzisiejszym świecie, gdzie brakuje nam często odwagi, by stanąć w obronie prawdy i miłości, święta Katarzyna ze Sieny jawi się jako fascynująca przewodniczka – kobieta, która bez wykształcenia potrafiła napominać królów i papieży, nie tracąc przy tym głębokiej pokory. Ta niepozorna córka farbiarza z Toskanii, mistyczka niosąca stygmaty Chrystusa, przemawia do nas z siłą, która potrafi poruszyć najgłębsze pokłady duszy.
Na polskiej ziemi, gdzie od wieków kobiety musiały łączyć wewnętrzną siłę z oddaniem innym, jej duchowość znajduje szczególny rezonans – od wiejskich parafii w Bieszczadach po wielkomiejskie wspólnoty Warszawy, od kontemplacyjnych klasztorów na Pomorzu po aktywne grupy społeczne w Krakowie.
Główna modlitwa do św. Katarzyny ze Sieny
Święta Katarzyno ze Sieny, płomieniu Bożej miłości,
Przychodzę do Ciebie z moim sercem, które często lęka się płonąć pełnym ogniem. Ty, która nosiłaś w sobie taki żar miłości do Chrystusa, że Twoje słowa potrafiły poruszyć zatwardziałych grzeszników i wpłynąć na losy Kościoła i świata, rozpal we mnie podobną odwagę miłowania bez kompromisów.
Ty, która mimo braku formalnego wykształcenia, otrzymałaś od Boga mądrość większą niż uczeni Twojej epoki, pomóż mi ufać, że Bóg może działać także przeze mnie – prostego człowieka z polskiej ziemi, z moimi ograniczeniami i słabościami. Że moje życie, podobnie jak Twoje, może stać się listem Chrystusa do współczesnego świata.
Wstawiaj się za naszą ojczyzną, za polskimi rodzinami, parafiami i wspólnotami. Za kobietami, które jak Ty muszą łączyć głębokie życie duchowe z aktywnością i odpowiedzialnością za innych. Za tymi, którzy w polskim Kościele szukają drogi odnowy i autentyczności, często wbrew niezrozumieniu i uprzedzeniom.
Ty, która otrzymałaś od Jezusa Jego serce w mistycznej wymianie, uproś mi łaskę patrzenia na świat, Kościół i drugiego człowieka nie przez pryzmat moich lęków i uprzedzeń, ale oczyma samego Chrystusa. Ucz mnie tej równowagi między kontemplacją a działaniem, miłością a prawdą, odwagą wypowiadania trudnych słów a głębokim szacunkiem dla każdego człowieka.
A gdy przyjdą chwile ciemności i zwątpienia, przypomnij mi swoją „celę poznania” – wewnętrzne schronienie, gdzie możemy odnaleźć Boga w głębi własnego serca, nawet pośród największych burz życia i historii.
Amen.
Modlitwa o odwagę w działaniu
Św. Katarzyno, kobieto niezłomnej odwagi,
Przychodzę do Ciebie w chwili, gdy brakuje mi siły, by stanąć w obronie tego, co słuszne i dobre. Gdy kompromis wydaje się łatwiejszy niż wierność prawdzie. Gdy wolę milczeć, by nie narazić się innym, zamiast mówić to, co trzeba powiedzieć.
Ty, która pisałaś listy do papieży i władców, nie bojąc się wytykać im błędów, choć byłaś tylko prostą, niewykształconą kobietą, naucz mnie tej świętej odwagi. Tej, która nie rodzi się z pychy i poczucia własnej ważności, ale z głębokiej miłości do Boga i bliźniego.
Weź pod swoją opiekę wszystkich działaczy społecznych, nauczycieli, dziennikarzy, polityków i zwykłych obywateli naszego polskiego kraju, którzy codziennie muszą wybierać między łatwym konformizmem a trudną wiernością wartościom. Między popularnością a służbą prawdzie.
Wstawiaj się szczególnie za kobietami w polskim Kościele i społeczeństwie, które, podobnie jak Ty w swojej epoce, często muszą walczyć o to, by ich głos został usłyszany. By ich dary i charyzmaty były rozpoznane i przyjęte jako cenne dla wspólnoty.
Wyproś nam wszystkim tę równowagę, którą Ty posiadałaś – między stanowczością a pokorą, między jasnym nazywaniem zła a głębokim szacunkiem dla każdego człowieka. Byśmy umieli, jak Ty, mówić trudną prawdę z miłością, która otwiera serca, a nie zamyka je na przemianę.
Amen.
Modlitwa w czasie osobistego kryzysu
Katarzyno, mistrzyni „wewnętrznej celi”,
Stoję przed Tobą w mojej ciemności, gdy wszystko wokół wydaje się chwiać i rozpadać. Gdy trudno mi dostrzec sens w tym, co mnie spotyka, i cel mojej drogi. Czasem czuję się zagubiony/a jak w ciemnym lesie, nie wiedząc, w którą stronę iść dalej.
Ty, która przeszłaś przez własną „ciemną noc duszy”, przez niezrozumienie ze strony bliskich, oszczerstwa i duchowe pustynie, naucz mnie tego, co nazywałaś „celą poznania” – tej wewnętrznej przestrzeni spotkania z Bogiem, której nikt i nic nie może mi odebrać.
Weź pod swoją opiekę wszystkich Polaków doświadczających kryzysów – zdrowotnych, rodzinnych, zawodowych, duchowych. Tych z warszawskich blokowisk, którzy w samotności przeżywają depresję; tych z małopolskich wiosek, zmagających się z uzależnieniami; tych z nadmorskich miejscowości, którzy po sezonie zostają bez środków do życia.
Ty, która pisałaś, że „miłość nie może istnieć bez bólu”, pomóż mi odnaleźć sens w moim cierpieniu. Zobaczyć, że może stać się ono drogą głębszego poznania Boga i siebie, przestrzenią prawdziwego wzrostu, a nie tylko bezsensownym doświadczeniem.
I przypomnij mi, jak często powtarzałaś, że nawet pośród największych ciemności Bóg jest bliżej mnie, niż ja sam/a jestem blisko siebie. Że właśnie w tych momentach kryzysu i zagubienia może dokonać się najgłębsze spotkanie z Tym, który jest Miłością.
Amen.
Kim była ta niezwykła święta?
Katarzyna Benincasa (1347-1380), znana jako Katarzyna ze Sieny, urodziła się jako dwudzieste piąte dziecko w rodzinie sieneńskiego farbiarza, w czasach, gdy Europę dziesiątkowała czarna śmierć, a Kościół pogrążony był w głębokim kryzysie moralnym i instytucjonalnym. Już jako siedmiolatka miała pierwsze wizje mistyczne, a w wieku 16 lat, mimo sprzeciwu rodziny, została tercjarką dominikańską. Prowadząc intensywne życie modlitewne we własnym domu, stopniowo odkrywała swoje powołanie do zaangażowania w sprawy Kościoła i świata. Nieuczony dyktowała listy do papieży, biskupów i władców, nawołując do reformy Kościoła i pokoju między zwaśnionymi państwami. Jej duchowy autorytet był tak wielki, że zdołała przekonać papieża Grzegorza XI do powrotu z Awinionu do Rzymu, kończąc tym samym 70-letnią „niewolę awiniońską”. Mimo braku formalnego wykształcenia, dyktowała głębokie dzieła teologiczne, z których najsłynniejszy „Dialog o Bożej Opatrzności” uznawany jest za arcydzieło mistyki chrześcijańskiej. Doświadczyła stygmatów (niewidocznych dla innych za jej życia) oraz mistycznych zaślubin z Chrystusem, podczas których, według jej relacji, otrzymała Jego serce w zamian za swoje. Zmarła w wieku zaledwie 33 lat, wyczerpana ascezą, chorobami i intensywną działalnością. Kanonizowana w 1461 roku, została ogłoszona Doktorem Kościoła w 1970 roku (jako pierwsza kobieta obok Teresy z Avila) oraz patronką Europy w 1999 roku. Jej wspomnienie liturgiczne przypada na 29 kwietnia.
Dlaczego św. Katarzyna przemawia do polskich serc?
W polskiej duchowości św. Katarzyna ze Sieny zajmuje miejsce szczególne, a jej przesłanie znajduje żywy oddźwięk z kilku istotnych powodów.
1. Patronka odważnego zaangażowania w życie społeczne
Polska ma długą tradycję przeplatania wiary z zaangażowaniem społecznym i patriotycznym. Od księdza Skargi upominającego królów, przez siostrę Faustynę z jej orędziem Miłosierdzia, aż po błogosławionego księdza Jerzego Popiełuszkę – nasza duchowość rzadko zamyka się w murach klasztornych, ale szuka wyrazu w służbie narodowi i społeczeństwu.
Katarzyna, która nie wahała się napominać papieży i władców w imię wierności Ewangelii, przypomina polskim katolikom, że wiara nie może być sprowadzona do prywatnej pobożności, ale domaga się odważnego świadectwa w przestrzeni publicznej. Jej przykład inspiruje liczne polskie organizacje pozarządowe, ruchy kościelne i inicjatywy społeczne, które łączą duchowość z służbą potrzebującym i zaangażowaniem w przemiany społeczne.
2. Wzór kobiety łączącej mistykę z działaniem
W polskiej tradycji rola kobiety zawsze była szczególna – od słynnej Matki Polki poświęcającej się rodzinie i ojczyźnie, po współczesne liderki łączące karierę z życiem rodzinnym. Ta równowaga między wewnętrzną siłą a zewnętrznym działaniem znajduje w św. Katarzynie doskonałą patronkę.
Dla wielu Polek poszukujących swojego miejsca w Kościele i społeczeństwie, Katarzyna jest inspirującym dowodem, że głęboka duchowość i mistyczne doświadczenia nie stoją w sprzeczności z aktywnym zaangażowaniem w świat. Że kobieta może być jednocześnie kontemplatyczką i reformatorką, mistyczką i działaczką społeczną.
3. Przewodniczka przez czas kryzysu i podziałów
Polska, podobnie jak cała Europa, przechodzi głęboki kryzys tożsamości i wartości. Podziały polityczne, społeczne i religijne stają się coraz głębsze, a dialog między różnymi stronami coraz trudniejszy. W takiej sytuacji przykład św. Katarzyny, która działała w równie burzliwych czasach, staje się niezwykle aktualny.
Jej zdolność łączenia bezkompromisowego głoszenia prawdy z głębokim szacunkiem dla każdego człowieka, odwagi napominania z autentyczną pokorą, może być wzorem dla polskiego Kościoła i społeczeństwa. Pokazuje drogę wyjścia z jałowych polaryzacji w stronę autentycznego dialogu zakorzenionego w prawdzie i miłości.
Jak modlić się za wstawiennictwem św. Katarzyny?
1. Praktyka „wewnętrznej celi”
Centralnym elementem duchowości św. Katarzyny było to, co nazywała „celą poznania” – wewnętrzną przestrzenią spotkania z Bogiem w głębi własnego serca. Nie wymagała ona specjalnych warunków zewnętrznych czy technik, ale mogła być praktykowana wszędzie – w zatłoczonym tramwaju w Łodzi, w kolejce do lekarza w Białymstoku czy podczas pracy w polu na Podlasiu.
Praktyka ta polega na krótkim, ale regularnym „zanurzaniu się” w tę wewnętrzną przestrzeń, gdzie spotykamy jednocześnie prawdę o naszej słabości i o bezwarunkowej miłości Boga. To właśnie z tego doświadczenia rodziła się zarówno pokora, jak i odwaga Katarzyny – dwie cnoty, których tak bardzo potrzebujemy w dzisiejszym spolaryzowanym świecie.
2. Modlitwa przez działanie
Dla św. Katarzyny modlitwa i działanie nie były oddzielnymi sferami, ale dwoma aspektami tej samej miłości. Jej przykład uczy nas, że najbardziej autentyczną formą modlitwy za jej wstawiennictwem może być podjęcie konkretnego działania na rzecz odnowy Kościoła czy społeczeństwa.
Wielu polskich czcicieli św. Katarzyny znajduje inspirację w jej podejściu do zaangażowania społecznego jako formy modlitwy. Od wolontariuszy hospicjów w Gdańsku, przez nauczycieli w wiejskich szkołach na Podkarpaciu, po działaczy na rzecz pokoju i pojednania – wszyscy oni mogą widzieć w swojej służbie formę modlitwy za wstawiennictwem tej świętej.
3. Lectio divina z pismami św. Katarzyny
Dyktowane przez Katarzynę pisma, szczególnie „Dialog o Bożej Opatrzności”, mogą służyć jako teksty do medytacji i modlitwy. Ich głębia teologiczna i mistyczna, wyrażona prostym, obrazowym językiem, przemawia do serc również współczesnych czytelników.
W wielu polskich parafiach i wspólnotach organizowane są grupy studyjne czy kręgi biblijne oparte na pismach św. Katarzyny. Czytanie ich metodą lectio divina – powolne, medytacyjne, połączone z osobistą refleksją i modlitwą – może być cennym sposobem nawiązania duchowej relacji z tą świętą.
Kiedy szczególnie wzywać wstawiennictwa św. Katarzyny?
1. W czasie podejmowania trudnych decyzji
Św. Katarzyna wielokrotnie musiała podejmować decyzje, które narażały ją na niezrozumienie, krytykę, a nawet oskarżenia o pychę czy uzurpację. Jej odwaga wyrastała jednak nie z zuchwałości, ale z głębokiego rozeznania duchowego i ufności w Boże prowadzenie.
Wielu Polaków w momentach życiowych rozstajów – czy to dotyczących wyboru drogi życiowej, zmiany pracy, zaangażowania się w trudną sprawę społeczną czy stanięcia w obronie prawdy – znajduje w św. Katarzynie patronkę odważnych, choć często niepopularnych wyborów.
2. W sytuacjach konfliktu i podziału
Katarzyna żyła w czasach głębokich podziałów w Kościele i społeczeństwie. Jej zdolność do przekraczania barier, budowania mostów między zwaśnionymi stronami, a jednocześnie bezkompromisowego głoszenia prawdy, czyni ją szczególną patronką czasów konfliktu.
W Polsce, gdzie podziały polityczne, społeczne i religijne stają się coraz bardziej bolesne, modlitwa za wstawiennictwem św. Katarzyny może pomóc odnaleźć drogę dialogu i pojednania bez rezygnacji z wierności własnym wartościom i przekonaniom.
3. W kryzysach wiary i okresach duchowej ciemności
Mimo mistycznych doświadczeń, Katarzyna znała również duchowe ciemności i zmagania. Jej koncepcja „celi poznania” jako wewnętrznego schronienia także w czasie duchowej pustyni może być cennym drogowskazem dla osób przeżywających kryzysy wiary.
Szczególnie dla młodych Polaków, którzy często odchodzą od Kościoła instytucjonalnego, ale wciąż poszukują autentycznej duchowości, przykład św. Katarzyny – kochającej Kościół, ale jednocześnie odważnie wskazującej jego błędy i wzywającej do reformy – może być inspirujący i pomocny w odnalezieniu własnej drogi wiary.
Dziedzictwo św. Katarzyny w Polsce
Choć św. Katarzyna nie odwiedziła Polski za życia, jej duchowe dziedzictwo jest w naszym kraju żywe i owocuje na różne sposoby. Od klasztorów dominikańskich w Krakowie, Warszawie czy Poznaniu, gdzie jej pisma są studiowane i przekazywane, po świeckie wspólnoty inspirujące się jej duchowością.
Szczególnym przejawem jej wpływu są liczne inicjatywy łączące kontemplację z działaniem społecznym – od rekolekcji połączonych z pracą na rzecz potrzebujących, przez grupy modlitewne zaangażowane w pomoc uchodźcom, po ruchy odnowy Kościoła szukające inspiracji w jej odważnych, a jednocześnie pełnych miłości wezwaniach do reformy.
W czasach, gdy wielu polskich katolików zadaje sobie pytanie o przyszłość Kościoła i jego miejsce w zmieniającym się społeczeństwie, głos św. Katarzyny – bezkompromisowy w głoszeniu prawdy, ale zawsze zakorzeniony w miłości – brzmi zaskakująco aktualnie i świeżo. Przypomina, że prawdziwa odnowa zawsze zaczyna się od osobistego nawrócenia i głębokiego spotkania z Bogiem w „celi własnego serca”, by stamtąd promiennować na całe otoczenie i zmieniać świat – jeden czyn miłości na raz.
Jak mówi stare polskie przysłowie: „Święta Katarzyna adwent rozpoczyna” – przypominając, że jej duchowe przesłanie jest wezwaniem do czuwania i gotowości na przyjście Pana, do rozpoczęcia od nowa, do otwierania serca na nadzieję, nawet pośród najgłębszych ciemności osobistego i zbiorowego życia.