Historia Kościoła w Gwoździanach
Położone na północno-zachodnim skraju województwa śląskiego, miasteczko Gwoździany może poszczycić się niezwykłym zabytkiem – kościołem Narodzenia Najświętszej Maryi Panny. Ta XVI-wieczna świątynia została przeniesiona na obecne miejsce w latach 70. XX wieku z Kościelisk koło Olesna. Budynek, będący parafialnym kościołem w Gwoździanach, należący do diecezji opolskiej, znajduje się na Szlaku Architektury Drewnianej Województwa Śląskiego.
Przeniesienie Świątyni – Ratunek dla Zabytku
Gwoździany, niewielka miejscowość w powiecie lublinieckim, przez wieki nie miała własnego kościoła, a jej mieszkańcy uczestniczyli we mszach świętych w kościele w Dobrodzieniu, oddalonym o 7 km. Już od pierwszych lat po II wojnie światowej wierni starali się o własne miejsce kultu, jednak polityka władz PRL skutecznie utrudniała budowę nowej świątyni.
W latach 70. XX wieku proboszcz parafii w Dobrodzieniu, ks. Stanisław Kras, podjął decyzję o przeniesieniu nieużywanego drewnianego kościoła z Kościelisk do Gwoździan. Przedsięwzięcie, zrealizowane w latach 1976-78, pozwoliło nie tylko ominąć restrykcje komunistycznych władz, ale także ocalić zabytkową budowlę, która od lat popadała w ruinę.
Architektura i Konstrukcja Kościoła
Pod względem konstrukcyjnym obecny kościół stanowi wierne odtworzenie oryginału, choć nie wszystkie jego elementy są pierwotne. Pierwotna świątynia, wzniesiona w 1573 roku, została zbudowana w technologii zrębowej na kamiennej podmurówce. W XVII lub XVIII wieku dobudowano osobną wieżę. Podobnie jak w pierwotnej lokalizacji, przeniesiony po czterech wiekach kościół został wzniesiony na wzgórzu. Pracami kierował mistrz ciesielski Paweł Lorenc pod nadzorem konserwatora zabytków, przy udziale lokalnych specjalistów oraz z aktywną pomocą mieszkańców wsi.
Nagrody i Wyróżnienia
Doskonałe odtworzenie oryginalnej sylwetki budynku zostało docenione w 1981 roku, kiedy to parafia w Dobrodzieniu otrzymała II stopnia nagrodę Ministra Kultury i Sztuki w konkursie na najlepszego użytkownika obiektu zabytkowego. Było to wydarzenie o pewnym ironicznym wydźwięku, biorąc pod uwagę całokształt polityki PRL wobec wiernych.
Wnętrze Kościoła w Gwoździanach
Kościół w Gwoździanach posiada wieżę o konstrukcji słupowej, zwieńczoną baniastym hełmem z latarnią, przylegającą do nawy. Dach dwuspadowy oraz zewnętrzne ściany pokryte są gontem. Ponieważ oryginalne wyposażenie pozostało w nowym kościele w Kościeliskach, wnętrze kościoła w Gwoździanach jest współczesne, jednak harmonizuje z drewnianą architekturą budynku. W środku znajdują się m.in. Stacje Drogi Krzyżowej, ołtarz Matki Bożej oraz figury świętych.
Kościół jako Atrakcja Turystyczna
Dziś kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Gwoździanach jest nie tylko miejscem kultu, ale także cennym zabytkiem architektury drewnianej, przyciągającym miłośników historii i sztuki sakralnej. Jest częścią Szlaku Architektury Drewnianej, co czyni go interesującym punktem na mapie turystycznej województwa śląskiego.